De Jurema van Brazilië
De cultus van Jurema vertegenwoordigt de diepste en meest intieme waarde van de etnische stamgroepen van Noordoost-Brazilië, voornamelijk verspreid in de staten Pernambuco, Alagoas en Bahia; waaronder de Pankararu, Tusha, Guegue en Pimenteirahan.
De term Jurema duidt in de eerste plaats op de naam van enkele psychoactieve planten van het geslacht Mimosa die wijdverbreid zijn in Brazilië; Het is zowel de naam van een drankje dat visioenen veroorzaakt als van drankjes die dat niet doen; Het kan ook verwijzen naar een heilig bos of een plaats waar bepaalde rituelen worden uitgevoerd, of zelfs naar een melodie.
Een bijzonder kenmerk van de Jurema-cultus van de inboorlingen is de geheimhouding ervan. Het is een mysterieuze sekte; De deelnemers praten er niet over met degenen die niet direct meedoen.
Geen enkele antropoloog slaagde erin deel te nemen of tot in detail te weten wat er gebeurt tijdens de meest intieme rituelen van de sekte; De inboorlingen besteden er veel aandacht aan om hun geheimen niet prijs te geven, niet aan andere stamgroepen, laat staan aan de ‘blanken’.
Traditionele bereiding van Jurema Wijn
Eerst vijlen ze de wortel of schors van de Mimosa-stengel om de drank te bereiden. Bij de Kariri-Xoko-indianen worden deze schorschips uit bosspecimens gehaald door de “ingewijden”, de wijze oudsten van de stam, onder strikt vasten.
De schors wordt vervolgens gedurende lange tijd in water gekookt in een kleipot die speciaal voor deze taak is gemaakt, totdat de drank een dikke consistentie en een donkere kleur krijgt (Mota en Barros, 2002).
Vervolgens wordt het toegevoegd aan “cachaça” (een suikerrietdestillaat) of rode wijn.
Het product wordt gedurende een variabel aantal dagen bewaard in donkere containers van klei of glas. Het uiteindelijke effect van de drank kan sterk variëren tussen verschillende bereidingen.
Geschiedenis
Deze drank wordt al lang vóór de Portugese kolonisatie door de inheemse stammen van Brazilië in hun sekten gebruikt.
Het oudste tot nu toe bekende document dat met zekerheid naar de jurema verwijst, is afkomstig van de inquisitie, gedateerd 16 september 1739, geschreven tijdens een bijeenkomst van de Raad van de Missies van Pernambuco. In dit document wordt opgemerkt:
“Er werd gezocht naar middelen om de fouten te herstellen die onder de inheemse bevolking zijn geïntroduceerd, zoals het consumeren van bepaalde dranken die zij Jurema noemen, waardoor zij worden misleid en het slachtoffer worden van hallucinaties.” (Medeiros, 2006, blz. 8)
Na een lange geschiedenis werd in april 2011 de juremadrank geserveerd aan de gouverneur van de staat Paraíba, die op bezoek was voor een officiële ontmoeting met lokale inheemse vertegenwoordigers in de kleine steden Baia da Traiçao (Sousa e Nascimento, 2011).
De psychoactieve drank staat bekend als “vino da jurema”, door de Truka en de Kambiwa (staat Pernambuco).
De Pankararu identificeren de drank als “ajucá”; De Atikum en de Kambiwa noemen het “anjucá”. Andere groepen noemen het drankje eenvoudigweg ‘jurema’.
