Napój Ayahuasca

Ayahuasca to termin używany zarówno w odniesieniu do winorośli Banisteriopsis caapi, jak i do opisu napoju psychoaktywnego.

Święty napój Ayahuasca otrzymywany jest poprzez gotowanie dwóch gatunków roślin endemicznych dla lasów deszczowych Amazonii: winorośli Banisteriopsis caapi, która zawiera pochodne beta-karboliny: harminę, harmalinę i tetrahydroharminę; oraz krzew Psychotria viridis Ruíz & Pavón, który zawiera DMT (N,N-dimetylotryptaminę), pochodną tryptaminy.

W mniejszym stopniu do przygotowania napoju wykorzystuje się inne rośliny.

Oprócz Banisteriopsis caapi w mniejszym stopniu wykorzystuje się inne gatunki z tego samego rodzaju, takie jak m.in. Banisteriopsis longialata czy Banisteriopsis lutea.

Z kolei obok krzewu Psychotria viridis rzadko zastępują go inne gatunki z tego samego rodzaju, jak m.in.: Psychotria czy Psychotria batiskawa.

Mckenna (1998a) opisuje, że w Kolumbii i Ekwadorze oprócz rodzaju Psychotria wykorzystuje się także inną roślinę z rodziny Malpighiaceae, która zawiera wysokie stężenie DMT: Diplopterys cabrerana. (OTT, 1994; MCKENNA i in., 1998a).

Historia napoju Ayahuasca

Nie wiadomo z całą pewnością, gdzie, jak i kiedy rozpoczęła się praktyka jego stosowania; Pierwsze dowody archeologiczne, takie jak wazony i statuetki, pochodzą z okresu 1500-2000 p.n.e.), co ze względu na związek ze stosowaniem innych roślin psychoaktywnych utrudnia poznanie ich prawdziwego pochodzenia. (Naranjo, 1986, Mckenna, 1998)

Badania botaniczne nad gatunkiem używanym do przygotowania Ayahuaski rozpoczęły się w 1851 roku, kiedy angielski botanik Richard Spruce zebrał kilka okazów liany używanej w napoju brazylijskich Indian z plemienia Tukano, klasyfikując ją jako Banisteria caapi, która w 1931 roku Morton przeklasyfikował go na Banisteriopsis caapi. Drugim użytym gatunkiem był krzew Psychotria viridis, który został po raz pierwszy opisany przez Ruíza i Pavóna w 1779 roku.

Napój ten znany jest także pod nazwami m.in. hoasca, yagé, caapi, mihi, natema, pindé, daime, vegetal; Luna wspomina co najmniej 72 plemiona używające tego napoju i 42 różne nazwy. (Luna, 1986, Labate, 2004).

Kulturowe aspekty napoju Ayahuasca

W oświadczeniu Siã Kaxinawá, szefowej wydziału T.I. do Rio Jordão, opowiada nam o ayahuasce:

„Ayahuasca jest nauką o duchu, naturze i prawach świata. Nie traktujemy tego jako żart: Ayahuaskę pijemy, aby zobaczyć i zająć się sprawami o określonej powadze. Aby przygotować napój, udajemy się do góry w poszukiwaniu winorośli i liści. Kiedy je znajdziemy, przecinamy winorośl wraz z liściem.

Kiedy wróciliśmy do domu, zostawiliśmy go, aby kontynuować następnego dnia, ponieważ zwykle jest już późno.

Następnego dnia bardzo wcześnie rano przystępujemy do jego przygotowania, co zajmuje nam cały dzień. O siódmej po południu wypiliśmy z towarzyszami drinka, a potem zaśpiewaliśmy. Każdy bierze co chce. Winorośl uczy nas wielu rzeczy. „

(SIÃ KAXINAWÁ apud MONTE, 1984)

Rodzina: Malpighiaceae.
Nazwa naukowa: Banisteriopsis caapi (Spruce ex Griseb) Morton.

Inne używane nazwy: Yagé, Bejuco bravo; Caapi (Brazylia); Mado, Mado bidada i Rami-Wetsem (kulina); Ñucñu huasca i Shimbaya huasca (keczua): Kamalampi (piro); Punga huasca Rambi i Shuri (sharanahua); Żółta Ayahuasca; Ayawasca, Nishi i Oni (shipibo), czarna Ayahuasca, biała Ayahuasca; Niebo Ayahuaski; Shillinto Natema (jibaro); Złota winorośl (Kolumbia); Mi-cześć (kostka); Amarron huasca i Inde huasca (ingano); Yaje (kofan); Shuri-fisopa i Shuri-oshinipa (sharanahua), Napi; Nepe.

Liście: Ma przeciwległe liście o długości od 15 do 17 cm i szerokości od 6 do 9 cm, o kształcie jajowato-lancetowatym i spiczastym wierzchołku, u podstawy ma dwa gruczoły i ma kształt tępy lub zaokrąglony.

Kwiatostan: pachowy, z 4 kwiatami, o długości 5 cm, czasami w baldachimach. Kwiaty hermafrodyta, pięciorzędowe; kielich z 8 gruczołami podstawnymi; korona z płatkami żółtymi, bladoróżowymi lub czerwono-cynobrowymi, z dziesięcioma pręcikami. Ginekologia trójdzielna, styl esicy.

Owoc: Samara lekko strigosa, podłużny, ze skórzastym i krętym skrzydłem grzbietowym, o długości 3 cm i szerokości 0,8 cm.

Klimat: Żyje w klimacie tropikalnym i subtropikalnym, z temperaturami od 20 do 26°C, opadami deszczu od 1800 do 3500 mm/rok i wysokościami do 1500 metrów nad poziomem morza.

Gleba: piaszczysto-gliniasta z dużą ilością materii organicznej. Biotop populacji naturalnych: Żyje na glebach wysokich, z dala od brzegów, na glebach zalewowych, jedynie o wysokim wzroście, w dziewiczym lesie, w warunkach umiarkowanego oświetlenia lub cienia.