Q’eqchi’ kakao
Kakaw to starożytny napój Majów Q’eqchi, używany podczas wielu ceremonii Majów.
W górzystym regionie Alta Verapaz w Gwatemali rdzenni rolnicy Q’eqchi uprawiają jedne z najlepszych kakao na świecie.
W ekoregionie Lachuá znajduje się piękna laguna uznawana za park narodowy od 1976 roku: laguna Lachuá, wokół której żyją liczne rodziny Majów Q’eqchi’, zajmujące się głównie uprawą kakao.
Rodzima wioska Q’eqchi
Q’eqchi’ to lud Majów, który nadal istnieje w Gwatemali. Osiedlili się wokół wzgórz w pobliżu rzek Chixoy i Polochic około 600 rpne i mieli kontakt ze starożytnymi cywilizacjami, takimi jak Pipil, Toltekowie, Chichimeca i wielkimi miastami Majów.
Aż do przybycia Hiszpanów rządzili nimi wodzowie, którzy z kolei byli zależni od wielkiego pana wybranego przez wszystkich wodzów.
Stanowiska archeologiczne ze śladami konstrukcji z kamienia jateado to Chajkar, Chimax, Chinama, Ku’k’uch w Chinapetén i za Kalwarią San Pedro Carchá. Kalwaria w Cobán jest jednym z najważniejszych ośrodków ceremonialnych Majów.
Główną działalnością gospodarczą jest rolnictwo; Sadzone są kukurydza i fasola, które stanowią rodzinne pożywienie, uzupełnione hodowlą ptaków, świń i innych zwierząt domowych.
Jego imię zapisuje się jako Kekchí (według obecnej pisowni) lub Q’eqchi’ (według starożytnej pisowni).
Rodzima wioska Mopán
Mieszkańcy Mopán to jedno z miast Majów w Belize i Gwatemali w departamencie Petén. Ich rodzimy język nazywany jest także Mopán i jest jednym z języków Majów na Jukatece z Meksyku, uważanym za język zagrożony wyginięciem.
Ich dieta opiera się na kukurydzy, z której wywodzi się wiele tradycyjnych przepisów: nuk (bułka), tait (tait (tamale kukurydziane), k’a k’aan ek’en (oset wędzony), chu’ uk wa ( słodki tost).
Społeczność Mopán specjalizuje się w hafcie na tkaninach, z którego szyje koszule, bluzki, torby, uchwyty na pędzle, obrusy i pokrowce. Do tworzenia haftów wykorzystuje się tkaninę dakronową, wełnę i nić.
Język Mopán należy do rodziny języków Majów z Meksyku. Chociaż język ten podupadł pod wpływem hiszpańskiego i angielskiego, nadal jest używany w wielu społecznościach Mopan. Niektóre popularne słowa w języku Mopán to „K’iche” (las), „No’j” (mądrość) i „Tz’ikin” (ptak). Zachowanie ich języka jest postrzegane jako kluczowy element przetrwania ich kultury.
Obecnie Mopánowie stoją przed wieloma wyzwaniami, do których zalicza się zachowanie swojej kultury i ziem w obliczu modernizacji i globalizacji, utrzymanie przy życiu tradycji i języka, przystosowanie się do zmian bez utraty ich istoty.
Światopogląd Mopán rozumie świat jako wzajemnie powiązaną całość, w której każdy element, ludzki, zwierzęcy czy naturalny, odgrywa istotną rolę. Ten światopogląd wpływa na wszystkie aspekty ich życia, od rolnictwa po relacje społeczne.