Yawanawa

Yawanawá (Laminaua, Jaminawa, Yaminawá) to rdzenna ludność licząca około 1300 osób, zamieszkująca małe miasteczka wzdłuż rzeki Gregorio: ich ojczyznę Acre (Brazylia), a także Madre de Dios (Peru) i Boliwię.

Język Yaminawá należy do rodziny języków panoańskich. Lingwiści szacują, że tym językiem posługuje się mniej niż 1600 osób. Bardzo niewielu Yawanawá mówi po hiszpańsku lub portugalsku, a ich wskaźnik umiejętności czytania i pisania jest niezwykle niski.

 

Wywiad z Yawanawą

Nixiwaka Yawanawá mieszka w Londynie i współpracuje z Survival International w celu podnoszenia świadomości na temat praw rdzennych mieszkańców Amazonii. Ich miasto, Yawanawá, liczy ponad 900 mieszkańców.

Ęwê anê Nixiwaka, Ę Yawanawa ihuhu, êwê yurahûki kânu, pênâku hiash. Mâ ika ânu, matuvê iwânâ, mahu tapipai ê uitamêa. Nênuashê kashê êwê yurahâu ravâna ipai.

Nazywam się Nixiwaka. Pochodzę z Yawanawy. Zamierzam pewnego dnia wrócić do moich ludzi, ale najpierw chcę zostać przez jakiś czas w Wielkiej Brytanii, aby po powrocie móc pomóc swoim ludziom.

Nazwę Yawanawá można przetłumaczyć jako „Lud dzika”, ponieważ jako naród zawsze jesteśmy razem, kiedy polujemy i w ogóle w życiu.Jesteśmy stadem. Urodziłem się w Kaxinawie, najświętszej części ziem Yawanawá, skąd pochodzi mój lud. Kaxinawa to miejsce, gdzie pochowany jest mój dziadek i wszyscy nasi wielcy wodzowie.

Mamy ludzi znanych jako „lekarze dżungli”. Wiedzą wszystko o roślinach leczniczych. Mówią, że ten świat jest pięknym miejscem do życia i że wszyscy mamy obowiązek o niego dbać.

Wiem, że zachodnia medycyna wykorzystuje obecnie nasze rośliny i środki lecznicze, których my, Yawanawá, używaliśmy od wieków. Od kory drzewnej po ślinę żaby – mamy odpowiedzi zarówno na lekarstwa, jak i trucizny.

Kobiety pocierają brzuchy ziemniakiem zwanym „rau”, aby zajść w ciążę. Inne rośliny, takie jak tak zwana „hukâshupa”, są wykorzystywane przez kochanków do budowania udanych związków. To właśnie sok z trzech zmielonych roślin stosowany jest jako perfumy, aby przyciągnąć kochanka. Dżungla to magiczne miejsce.

Myślę, że być może świat zachodni może się od nas nauczyć, jak żyć bardziej harmonijnie i spokojnie w naszym środowisku, łącząc wiedzę Yawanawá z zachodnimi ideami.

 

Od czasów starożytnych Yawanawá używali „rumê” (rodzaju tabaki robionej z kory określonego drzewa) jako część naszej tradycji i kultury. Zwykle używamy „rumê” podczas naszych świętych ceremonii ayahuaski, które nazywamy „uni”.

Na śniadanie jedliśmy banany, papaję, trzcinę cukrową i sok z manioku (zwany „caiçuma”). I mięso, jeśli zostało z poprzedniego wieczoru. Na lunch znowu maniok z zielonymi bananami i owsianką z babki lancetowatej. Na obiad jedliśmy mięso i ryby.

Moją ulubioną porą dnia w dżungli jest późne popołudnie, zachód słońca, kiedy biorę nasze święte lekarstwo. Wszyscy gromadzą się na dużym obszarze otwartej przestrzeni. O zmierzchu ptaki wracają na drzewa tacana, aby odpocząć, a śpiew ptaków makukaus otacza nas. Jest to bardzo spokojna pora dnia. Tęsknię.

Nasza ziemia jest naszym domem, naszym przyjacielem i towarzyszem. Bardzo szanujemy naszą ziemię i mamy obowiązek o nią dbać.

Wróć do bloga